استان بوشهر شهر برازجان
با سلام عزیزان امروز در سیتی بین با استان بوشهر شهر برازجان آشنا میشید.
شهر بُرازجان مرکز شهرستان دشتستان واقع در استان بوشهر در کشور ایران است.
برازجان دومین شهر بزرگ استان بوشهر از نظر جمعیت است و در ۶۵ کیلومتری شمال شرق
بندر بوشهر و بر سر راه ارتباطی و بازرگانی شیراز به کازرون و بوشهر و در ارتفاع ۸۰ متری از سطح دریا واقع شده‌است.
نام‌های قدیم شهر به ترتیب تااوکه، برازگان و برازجان بوده‌است.برازجان یکی از مراکز تمدنی
در دوران هخامنشی به‌شمار می‌آید. بقایای کاخ کورش در برازجان پیدا شده‌است.
اطراف برازجان می‌توان مناظر زیبایی از نخلستانها دید. این نخلستانها متراکم‌ترین
نخلستان‌های کشورند. همچنین دژ برازجان بزرگ‌ترین بنای تاریخی استان بوشهر است.
مردم شهر به گویش لری جنوبی دشتستانی حرف می‌زنند.
نام‌شناسی
دربارهٔ وجه تسمیه برازجان روایت‌های زیادی وجود دارد، از جمله:
- برازجان متشکل از دو جز است: (بُراز) بمعنی شخص بزرگ و ارجمند و (جان) که
تغییرشکل یافتهٔ (گان) است، پسوند مکان می‌باشد. برازجان بمعنی جایگاه بزرگان.
فرصت الدوله شیرازی نیز در آثار عجم آورده‌است: «برازجان را برازگان نیز گویند» - از کلمه گرازدان گرفته شده‌است: زیرا در گذشته اطراف شهر گراز وجود داشته‌است.
تاریخ
تاریخ برازجان به سه دوره تقسیم می‌شود:
- پیش از اسلام
- صدر اسلام تا صفویه
- صفویه تا کنون
دوران پیش از اسلام
سابقهٔ شهر برازجان به دوران هخامنشیان بازمی‌گردد. در دهه ۱۳۵۰ شمسی به‌طور تصادفی
کاخ زمستانی کورش در چرخاب برازجان کشف گردید. همچنین بقایای کاخ دیگری نیز به نام بردک سیاه کشف شده‌است.
هنگام حمله اعراب به دشتستان، مردم محلی مقاومت کردند و در جنگ گناوه شکست خوردند. رهبرشان نیز کشته شد.
دوران پس از اسلام تا صفویه
در دوران اسلامی برازجان رونق داشت. ابوالقاسم پسر احمد جیحانی جغرافی‌دان قرن چهارم
هجری در کتاب اشکال العالم نام برازجان را در کنار شهرهای فارس قدیم همانند کازرون و
کمارج آورده‌است. برازجان چند نوبت خراب و باز ساخته شده‌است.
دوران صفویه تاکنون
اولین تفنگچیان ایران در دوران صفویه از مردم جنوب و دشتستان بودند. در دوره افشاریه مردم برازجان ضد نادرشاه شوریدند.
حدود ۳۰۰ سال پیش شخصی به نام حسین خان بر دشتستان حکومت می‌کرد. یکی از خادمان
وی به نام ملاعلی از او تقاضا کرد تا یک آبادی احداث کند. به وی اجازه داده شد. ملاعلی بر روی
خرابه‌های شهر قدیمی برازجان، آبادی اش را بنا کرد. برازجان جدید به سرعت به دلیل موقعیت
جغرافیایی پیشرفت کرد و بر جمعیت آن افزوده شد. حسین خان با عدم پرداخت خراج از سوی
برازجان مواجه شد و به آن یورش برد. برازجان را تخریب و کشتار نمود. مردم شهر، برازجان را
در محله «چاه آب خطیری» بازسازی کردند. دوباره حسین خان به شهر تاخت و آن را ویران کرد.
شاه منصور پسر ملاعلی در محله قلعه شهر را بازسازی نمود و مستحکم ساخت. در سومین
حمله حسین خان به شهر، منصور خان با یارانش به مقابله او شتافت در جنگی که در بنداروز
درگرفت برازجانی‌ها پیروز شدند و بدین ترتیب شهر از خطر نجات یافت.
در دوران زندیه، برازجان و دشتستان رو به اعتلا گذاشت. لطفعلی خان زند در هنگام نبرد
با قاجاریان به برازجان پناه آورد و ۳۰۰ تفنگچی به کمکش آمدند. در دوران قاجاری نیز در
کتابهای مختلف از جمله فارسنامه ناصری و سفرنامه‌های مختلف از جمله لرد کرزن و
محمدعلی سیاح محلاتی و … دربارهٔ قصبه برازجان یا شهر برازجان اشاراتی وجود دارد.
خوانین برازجان
معروف‌ترین خان‌های برازجان یکی سالم خان و دیگری میرزامحمدخان غضنفرالسلطنه برازجانی می‌باشند
سالم خان فردی نیکوکار بود و خدماتی ارزنده در زمان خود به برازجان تقدیم داشت،
از جمله حمام سالم خانی و قنات سالم خانی که سال‌ها مورد استفاده مردم بود.
میرزامحمدخان دارای نبوغ سیاسی بود و ذوقی شاعرانه داشت. در جریان جنگ جهانی اول
وی رشادت‌ها به خرج داد و با انگلیسی‌ها در سربست چغادک جنگید. در جریان خلع سلاح
جنوب در زمان پهلوی از خود مقاومت نشان داد و سرانجام در سال ۱۳۰۸ به دست عاملان
پهلوی و با زبان روزه در منطقه پشت کوه کشته شد و در شاه پسرمرد به خاک سپرده شد.
جمعیت
بر اساس سرشماری رسمی سال ۱۳۹۰ این شهر با جمعیت ۹۵٬۴۴۹ نفر، دومین شهر
پرجمعیت استان بوشهر است. جمعیت آن در سال ۱۳۸۵ برابر با جمعیت ۹۲٬۲۲۱ نفر بوده‌است.
بیشترین رشد جمعیت برازجان بین سال‌های ۵۵ تا ۶۵ بود که از ۳۱۶۱۱ به ۶۷۰۵۲ نفر رسید.
افزایش نرخ جمعیت برازجان بیشتر به خاطر مهاجرت روستاییان به شهر بوده‌است.
همچنین در زمان جنگ عده‌ای از خوزستانی‌ها به برازجان آمدند و در شهرک فتح
جاداده شده‌اند استان بوشهر دارای بیشترین رشد جمعیت کشور است.
طبیعت
مردی در حال چیدن خرما (برازجان)
از درختان معروف این سرزمین نخل، گز، کهور، بادام کوهی (به گویش محلی: اهلوک)، خَرگ (استبرق) و کُنار را می‌توان برشمرد.
مردم
زبان
مردم دشتستان به زبان فارسی گویش دشتستانی یکی از گویش‌های بوشهری
و به لهجه محلی، تکلم می‌نمایند که بعلت همجواری سرزمینی با مردم لر زبان با
گویش لری قرابت دارد و دربردارنده بعضی واژه‌های لری است، گویش دشتستانی
با گویش‌های مشابه دشتی و تنگسیری در استان بوشهر و گویش لری بختیاری شباهت‌هایی دارد.
دین و مذهب
بیشتر ساکنین برازجان مسلمان و شیعه مذهب هستند. تعداد معدودی سنی مذهب‌اند.
تا پیش از سال ۱۳۵۷ چند خانوار یهودی در برازجان سکونت داشتند. آن‌ها بیشتر
در اطراف بازار روز برازجان ساکن بودند. یهودیان برازجان به زرگری و بزازی و فروش
مشروبات الکلی و دعانویسی اشتغال داشتند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران همهٔ یهودیان ساکن برازجان یا به اسرائیل مهاجرت کردند یا شیراز.