استان بوشهر شهر ریز
سلام دوستان عزیزم به سیتی بین خوش آمدید . با هم در این جا در رابطه با استان بوشهر شهر ریز میخوانیم.
سلام دوستان عزیزم به سیتی بین خوش آمدید . با هم در این جا در رابطه با استان بوشهر شهر ریز میخوانیم.
ریز شهری است در استان بوشهر در جنوب ایران. این شهر در بخش ریز از توابع شهرستان جم قرار دارد.
جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۵ برابر با ۳۲۸۲ نفر بودهاست.
موقعیت
بخش ریز نیمه غربی شهرستان جم را تشکیل میدهد. این شهرستان در منتهیالیه جنوب شرقی استان بوشهر واقع است
بخش ریز از شمال با شهرستان فیروز آباد فارس؛ از سوی جنوب با شهرستان دیر؛
از غرب با بخش مرکزی شهرستان جم همجوار است و به مساحت ۸۵۰ کیلومتر مربع و بالغ بر ۱۲۰۰۰ نفر جمعیت
و از دو شهر (ریز و انارستان) و ۲۲ روستای کوچک و بزرگ است که ۹ روستا از این تعداد به دلیل داشتن حد نصاب
جمعیت شورای اسلامی داشته و در آمار وزارت کشور منظور گردیدهاست. ۱۱ روستا عبارتند از:
۱) تشان ۲)دره بان ۳)قلعه کهنه ۴) پشتو ۵) حسینآباد ۶) تنگمان ۷)جمال آباد ۸) گندمزار ۹) حرمیک
جغرافی
قسمت عمدهٔ بخش را جلگهای تشکیل میدهد که ما بین آخرین دیوارههای جنوبی رشته کوه زاگرس محصور است
این دیوارهها شامل کوه سرخان در شمال و کوه احمد سلمان (کوه بهرامشاه) در جنوب است. رود خانهٔ ریز (درهٔ جمی)
که از چشمهٔ هفت چه (هفت چاه) جم سر چشمه میگیرد از میان دشت گذشته و با گذر از مسیر طولانی در میان
کوهها سرانجام به رود مند میپیوندد در پی خشکسالیهای پیاپی سالهای اخیر از میزان آب رودخانه تا حد زیادی
کاسته شدهاست. با این حال یکی از عوامل شکل دهندهٔ حیات در این ناحیه که تاریخ ریز بستگی تام و تمامی با آن دارد،
همین رود و شعب فصلی آن میباشد. در پایین دست رود در منتهیالیه غربی دشت یکی از کمیابترین
جاذبههای طبیعی جنوب ایران یعنی جنگل گلوبردکان (گلی بردکان) ساختهٔ دستان مهربان همین آب است.
این مکان در سالیان اخیر یکی از پر طرفدارترین تفرجگاههای استان بوشهر در ایام نوروز شدهاست.
وجه تسمیه
ریز نامی کهن است که از واژهای اوستایی و پهلوی «ریژ» گرفته شدهاست. این واژه به سرزمین
یا سرزمینی در کنار رود یا دریاچه گفته شده و بعداً خود به معنای آب و رود و دریاچه به کار رفتهاست.
نام شهر تبریز، مهریز، تفلیس، بدلیس، کلمهٔ کاریز و نیز نام خالص ریز و ریگ، این واژه را به همین معنا
به یادگار نگه داشتهاند. سرانجام این فعل ((ریزاندن وریختن)) که در مورد آب و سایر مایعات به کار میرود
نیز از همان واژهٔ مشتق شدهاست. به عقیده برخی از اساتید ادبیات فارسی کلمه و نام ریز با واژههای
«رگا، ری، آریا و ایران» هم خانواده است و به معنای سرزمین پاک، نجیب و مقدس به کار رفتهاست.
زبان و گویش
یکی از لهجههای روان و اصیل زبان فارسی در این منطقه رواج دارد که دارای ویژگیهایی تقریباً منحصربهفرد است
به عنوان نمونه میتوان از تلفظ صدای (آ) در کلمات «خانه، شانه، لانه، باران و…)) یاد کرد نمونهٔ دیگر مربوط به کاربرد
شناسههای ((مان، تان، شان» به صورت کامل است یعنی در صحبتهای روزمره مردم ترکیبات صحیح و کاملی
همچون ((خانهمان، پولتان، خودشان و بادنگان (بادمجان)…)) بدون تبدیل الف به (و) – که در بیشتر لهجههای
کشورمان رایج است به وفور به کار میرود.
تاریخچه
بقایای پی بناها و خرده سفالها پراکنده در سطحی وسیع نشان میدهد که احتمالاً زمانی شهر
یا ناحیهٔ مسکونی بزرگی در اینجا ریز کنونی وحومه وجود داشتهاست.
گهگاه بر اثر شسته شدن خاک توسط سیلاب بقایای آسیابهای آبی مدفون شده ظاهر میشود
یا در جریان شخم زمین در باغها ظرفهای سنگی بزرگی پیدا میشود. در مواردی نیز خمرههای
حاوی بقایای اجساد یافت شدهاست که قدمت حیات تمدنی این ناحیه را به پیش از اسلام
و دورانهای باستان میرساند. اینها همه نشان دهندهٔ وجود حیات شکوفای یک جامعهٔ کشاورز
یکجانشین در گذشتههای دور این منطقه است.
محصولات
حیات باغداری و کشاورزی این ناحیه به دلیل وجود آب شیرین فراوان از اهمیت زیادی بر خوردار است.
منابع مهم آبی دشت ریز که از گذشتههای دور موجب رواج و شکوفایی کشاورزی و باغداری بودهاست،
عبارت است از: رودخانه و چاههای آب ریز، قنات تشان که آب گوارای آن مشهور است قنات دره بان،
قنات پشتو، قنات و چشمهٔ حرمی اناری، چشمههای حرمیک و بنگو و قنات انارستان و …
در گذشته کشت خشخاش و برنج به خصوص در زمینهای کنار رودخانه معمول بودهاست،
اما به دلیل حجم فراوان رسوبات سنگی ناشی از سیلابهای زمستانی و از میان رفتن زمینهای کشت
این دو محصول کمکم منسوخ شد. ممنوعیت کشت خشخاش از سوی دولت در قرن اخیر نیز یکی از
دلایل این امر بودهاست. همزمان و بعد از آن، کشت ذرت رواج زیادی داشت
و قوت غالب اهالی را رگاک (نان ذرت) تشکیل میداد.
تا سالیان اخیر گندم، جو، کنجد، تنباکو و پیاز نیز از محصولات معروف این منطقه به حساب میآید.