کاشی کاری مسجد شیراز
در این مقاله از سایت شیرازیاب برای شما همراهان گرامی به طور مفصل در رابطه با انواع کاشی کاری مسجد شیراز صحبت خواهیم کرد.با ما همراه شوید.
کاشیکاری یکی از هنرهای جهانی است که بیشتر در اماکن مذهبی مثل مساجد، کلیساها یا کاخ‌های سلطنتی دیده میشود.
کاشی‌های به کار رفته، به طور معمول قطعاتی سرامیکی، لعاب‌کاری شده، شیشه‌ای یا سنگی هستند.
وقتی این قطعات کوچک به درستی در کنار هم نصب شوند، یک تصویر بزرگ زیبا خلق میشود. از ازبکستان تا ایتالیا چندین بنای تاریخی را می‌توان پیدا کرد که هرکدام شاهکارهای هنر کاشیکاری محسوب می‌شوند.
کاشی های هفت رنگ و معرق برای مساجد و اماکن متبرکه
استفاده از طرح های اسلیمی ایرانی و گل و مرغ، قالیچه و تزئینی در نمای منزل، هتل، سفره خانه و رستوران، جلوه بصری زیبایی میبخشد و افراد از حضور در چنین محیطی لذت میبرند. نکته مهم در استفاده از این طرح ها، طراحی صحیح و اصولی بر روی کاشی و پیاده سازی است. عدم استفاده از طرح و رنگ متناسب موجب ناهمگونی میشود.
نصب کاشی های سنتی یک حرفه و کار بسیار هنرمندانه و فنی است که باید توسط اشخاص حرفه ای و صاحب تجربه انجام شود. بخشی از زیبایی و شکل و شمایل کاشی ها به نحوه نصب انها مربوط است. درزهای تمیز و یکسان، لبه های چفت و تراز، کاشی ها را زیبا وچشم نواز میکنند.
کاشی کاری مسجد شیراز
هنر کاشی کاری چه هنری است؟
این هنر یکی از قدیمی‌ترین هنرها و ارزشمندترین آنها در تاریخ هنر ایران به شمار می‌آید که در ایران از دوران باستان تاکنون در ساخت و تزئین مکان‌های مختلف مانند مکان‌های مذهبی، مقبره بزرگان و همچنین مساجد به کار می‌رفته است. اما هنر کاشیکاری پس از ورود اسلام به ایران شکل و ساختار دیگری پیدا کرد و استفاده از کاشی قرآنی و همچنین به کارگیری کاشی هفت رنگ مساجد باعث شد که طراحی‌ها ساختار خاص و زیباتری پیدا نماید.
اگر بخواهیم به پیشینه هنر کاشیکاری بپردازیم، نمونه‌های این نوع طراحی را می‌توان از اواخر هزاره دوم پیش از میلاد مشاهده کرد. در آن زمان هنرمندان ایرانی با استفاده از خشت، بدنه آجر را می‌ساختند و پس از آن با استفاده از لعاب روی آن را می‌پوشاندند که اغلب این لعاب‌ها به رنگ‌های سبز، زرد و قهوه‌ای بود و یا نقش‌های گل و بته و یا انسان و حیوان روی آنها نقش بسته بود.
هنر کاشی کاری پس از ورود اسلام به ایران
اما بعدها یعنی پس از ورود اسلام به ایران، این طراحی کمی تغییر کرد و نقوش اسلامی با طراحی آیات قرانی و .. مورد توجه قرار گرفت و در این دوره بود که این هنر در این دوره گسترش یافت و مساجد، مدارس، کاخ‌‌ها و همچنین حمام‌ها و پل‌ها و .. با استفاده از کاشی آراسته شد به طوری که اگر به تمامی بناهایی که تا پایان قرن چهاردهم هجری ساخته شده است توجه کنید کمتر بنایی را خواهید دید که از هنر کاشیکاری در آن استفاده نشده باشد. به خصوص مساجد که در هر دوره تاریخی ایران از جایگاه و اهمیت بالایی برخوردار بوده‌اند و محلی برای جمع شدن افراد برای انجام فعالیت‌های مذهبی و ملی و .. به شمار می‌آمده‌اند، لازم بوده تا از طراحی و ساختار زیبایی برخوردار باشند.
بعدها هنرمندان این رشته سعی کردند انواع کاشی را به دسته‌های مختلفی از قبیل کاشی معرق و یا کاشی هفت رنگ مساجد و همچنین کاشی کتیبه تقسیم کنند تا از هر کدام بتوانند متناسب با نوع بنا و کاربردی که دارد استفاده نمایند. ما در ادامه قصد داریم شما را با چند نمونه از طرح کاشی که در هنر کاشیکاری مساجد و .. مورد استفاده قرار می‌گیرد آشنا کنیم.
انواع کاشی کاری های اسلامی
کاشی کاری یکی از روش های تزیینی در کشورهای اسلامی می باشد و برای نشان دادن هنر معماری ایرانی اسلامی از این هنر استفاده می شود و امضا و مشخصه ی هنر معماری ایرانی اسلامی است .
جلوه هنر ایرانی در کاشی کاری معرق
یکی از زیباترین و دل‌پذیرترین نوع از انواع کاشی کاری در معماری اسلامی، کاشی کاری معرق است. تاریخ پیدایش این نوع کاشی کاری به طور دقیق مشخص نیست؛ اما در منابع غیر رسمی تاریخی گفته میشود که این نوع کاشی کاری در دوره ایلخانیان رونق داشته است.
روند کلی کاشی کاری معرق این‌گونه است که در ابتدا استادان ماهر، طرحی را روی کاغذ ثبت میکنند و بر طبق آن طرح، کاشی را تراشیده و رنگ می‌زنند.
بعد از مرحله‌ی رنگ زدن و خشک شدن، کاشیها را کنار هم می‌چینند و طرح بی‌نظیری را به جا می‌گذارند.
البته آنها برای نصب دقیق، کاشیها و همچنین قسمت‌های مختلف طرح را نشانه‌گذاری میکنند تا در هنگام نصب اشتباهی رخ ندهد. بعد از انجام نشانه گذاری، طرح را با دقت و به کمک کاغذبر میبرند و آنها را با استفاده از سیریش روی کاشیها می‌چسبانند. سپس به کمک تیشه‌ی کاشی، قطعات مختلف را برش می‌زنند و از هم جدا میکنند که به این عمل اصطلاحا «لب زنی» می‌گویند.
کاشی کاری مسجد شیراز
انواع کاشی کاری کاشی معرق
بعد از انجام گل‌بری‌ها و سوهان زنی برای گوشه‌های کار که در آنها ناهمگونی وجود دارد، نوبت به چیدن و چسباندن کاشیها روی قالب می‌رسد.
البته این کار برحسب شماره‌گذاری‌هایی که روی کاشیها قرار دارد صورت می‌گیرد. برای نصب کار روی محل موردنظر، ابتدا از خشک شدن آن اطمینان حاصل میکنند. سپس آن را به کمک ملات مخصوص، سیمان، ماسه و آب به دیوار می‌چسبانند. بعد از اتمام کار، طرح را تمیز میکنند تا در صورت وجود عیب و ایراد آنها را برطرف کنند. از کاشی کاری معرق که یکی از انواع کاشی کاری در ایران است، علاوه بر بناهای تاریخی و مساجد برای تزیین دیوارهای خانه، قاب عکس، تزیین آینه و فضاهایی این‌چنینی استفاده میکنند.
در گذشته بعضی از کاشی‌های طرح‌دار سنتی را که دارای اشکالی مانند گل و نوشته‌های قرآن بودند، به کمک کوره‌های سنتی یا کوره‌های برقی کوچک به اصطلاح پخت می‌کردند. روند تولید این نوع کاشیها نسبت به کاشی‌های امروز، با سادگی بیشتری انجام می‌شد. برای تولید کاشی از گل و خاک استفاده می‌کردند و با لعاب، طرح‌های گوناگونی روی آن می‌زدند. آنها را مجددا در همان کوره‌ها می‌پختند تا رنگ روی آنها ثابت شود و سپس از آنها استفاده می‌کردند.
کاشیکاری هفت رنگ
در این شیوه، کاشی‌هایی با شکل و ابعاد منظم بنا بر سلیقه استادکار و ویژگی‌های محل اجرای اثر با شکل‌های مربع، مستطیل و شش ضلعی در کنارهم قرار می‌گیرند. در این نوع از کاشیکاری ابتدا طرح را با استفاده از زغال از روی کاغذ بر روی کاشی کپی میکنند، سپس رنگ‌آمیزی کرده و کاشی را درون کوره قرار می دهد. سیاه، سفید، لاجوردی، فیروزه‌ای، قرمز، زرد و حنایی هفت رنگ متداولی هستند که در کاشیکاری هفت رنگ استفاده می‌شوند.
کاشی لعاب دار یا کاشی هفت رنگ از دوره تاریخی هخامنشی در بناهای باستانی دیده شد، ولی هیچگاه به صورت جدی و به فراوانی در بناها استفاده نشده است.
تا دوره تاریخی سلجوقی که کاشی‌های رنگین جای خود را در تزیینات بناهای مهم پیدا می کنند و به عنوان یکی از تاثیرگذارترین بخش های بنا، خود را جلوه گر می‌سازند.
این مدل از کاشیکاری سرعتی بیشتر از معرق دارد و کاشیکاری هفت رنگ را بیشتر در اماکن مذهبی می‌توان دید. پس از گشترش اسلام این مدل از کاشیکاری را به وفور در مساجد به خصوص مناره‌ها می‌توان دید. مناره مدرسه چهارباغ اصفهان یکی از بناهایی است که نمونه زیبا و اعلای کاشیکاری هفت رنگ یا خشتی را می‌توان در آن دید.
کاشی کاری مسجد شیراز
کاشی کاری معقلی در معماری سنتی
کاشیکاری معقلی یکی دیگر از انواع کاشی کاری در معماری سنتی ایران است. در این نوع کاشیکاری از کاشی‌های خیلی کوچک استفاده میشود. نصب این کاشیها اکثرا به صورت افقی، عمودی یا مورب است. این سبک کاشی کاری در بناها و مساجد مشهد، آرامگاه محمد محروق در نیشابور، مسجد جامع اصفهان، همچنین سر مسجد ماردین در ترکیه دیده میشود. کاشی کاری معقلی مانند دیگر انواع کاشی کاری نیاز به یک طرح اولیه دارد. برای طرح این نوع کاشی کاری، از نوشته و خطوط کوفی زاویه‌دار و بر اساس خانه‌های شطرنج استفاده میشود. به عنوان مثال در نمونه آرامگاه و عمارت مشهد میر بزرگ در آمل نام علی را به صورت خطوط کوفی زاویه‌دار یا بنایی خواهید دید.
پیشنهادات:
